از بین محله های قدیمی تهران، شمیرانات و مناطق اطراف آن مناطق خاصی به حساب می آیند. شمیرانات علاوه بر قرارگیری در محل جغرافیایی مناسب و آب و هوای خوب، دارای خانه های گران قیمتی است. یکی از مناطق اطراف شمیرانات، نیاوران نام دارد. نیاوران ممنطقه ای نسبتا قدیمی می باشد که با گذر زمان بیشتر ویژگی های قدیم خود را از دست داده است و به شکلی دیگر مشاهده می شود. با اینکه در بعضی کوچه های آن هنوز خانه های قدیمی دیده می شود اما وقتی وارد محله می شوید گویی به شهری دیگر قدم گذاشته اید.
موقعیت مکانی و آدرس نیاوران تهران
نیاوران پر است از ساختمان های بلند و برج های سر به فلک کشیده. این منطقه از شمال به جمال آباد، از غرب به جماران، از شرق به کاشانک و از جنوب نیز به اقدسیه مربوط می شود. اگر از ساکنان قدیمی محله وجه تسمیه ی آن را بپرسید جواب های متعددی می گیرید که بیشتر آنها قانع کننده نخواهد بود.
داستان جالب نام محله نیاوران
بعضی می گویند که دلیل نامگذاری منطقه به نیاوران قرار داشتن برکه و نی زار های بسیار در اطراف آن بوده است که عمدتا از بین رفته اند و در اصل نی آوران بوده که به نیاوران مبدل گشته است. حکایت دیگری در باب نامگذاری این منطقه است که به آن هم اشاره می کنیم. برخی افراد نیز می گویند که این منطقه دارای درخت های انار بسیاری بوده است ازین رو به نارون شناخته می شده. که آن هم با گذشت زمان به نیاوران مبدل شده. اما جدای از این دو، برخی نیاوران را به دلیل وجود درختان گردوی بسیار به نام گردوی می شناسند که البته این نام ها متعلق به 250 سال پیش بوده است. این حکایات از زبان فردی به نام محمد رضا شیر افکن می باشد وی همچنین اذعان می کند که این محله از سال های 1270 به نیاوران معروف شده است.
تاریخچه محله نیاوران
از نظر تاریخی نیاوران دارای اهمیت می باشد زیرا تاریخچه زندگی در آن به سالهای حکومت ساسانیان باز می گردد. زمانی که آن منطقه پر از آب بوده است و به دلیل هوای بسیار خوب و نزدیک کوهستان بودن افراد زیادی از نقاط مختلفی به آنجا برای سکونت می رفتند. باغ های میوه ی بسیاری در این منطقه وجود داشته است که بسیار منطقه را باصفا می کرده است. از جمله این باغ ها می توان به گیلاس، توت فرنگی، گردو، آلبالو و… اشاره کرد. نیاوران محل هواخوری شاهان بوده است. آب مصرفی مردم این منطقه از قنات ها و چشمه ها تامین می شده است.نیاوران در گذشته دارای چند ده بوده است که از مهمتین آنها می توان به جمال آباد اشاره کرد.
ده جمال آباد در نیاوران تهران
در جمال آباد می توان نشانه های بسیاری از قدیمی بودن نیاوران پیدا کرد. در آن خانواده های اندکی که تعداد آن ها به 5 می رسید زندگی می کردند. مانند بقیه ی روستاها، افراد ساکن جمال آباد نیز باغدار، دامدار و یا کشاورز بوده اند. اطراف جمال آباد نیز گندم زار هایی بوده است. مهمترین طایفه های کهن نیاوران عبارت اند از جوزی ها، لاجوردی ها، خدابخشی ها و شیر افکنی ها.
کاخ های نیاوران تهران
وقت آن است که در مورد تغییر شکل نیاوران به صورت مدرن و امروزی اش شروع کنیم. نیاوران منطقه ای بود که به دلیل آب و هوای خوبی که داشت همواره مورد نظر شاهان قاجاری و شاهان قبل از آنها بوده است. دو تن از رجال قاجاری کاخ برای خود در این منطقه ساختن که یکی از آنها کوشک احمد شاهی بود و دیگری کاخ صاحبقرانیه. پس از این دو کاخ در زمان محمد رضا پهلوی کاخ نیاوران ساخته شد. پس از ساخته شدن کاخ نیاوران افراد تمایل به ساخت ساختمان اطراف کاخ پیدا کردند.
تاریخچه خانه های ویلایی نیاوران
یکی از این ها خیبر نام داشت که با آمدن وی به نیاوران اعمالی از قبیل جاده سازی، برق کشی و… انجام شد. خیبر در نیاوران و جمال آباد برای خودش خانه های ویلایی ساخت. محمد هادی پشت کوهی درباره ی خیبر می گوید که نخستین نشانه های شهر نشینی در نیاوران با آمدن خیبر صورت پذیرفت.
ده نیاوران و آثار قدیمی محله
از جمله قسمت های قدیمی نیاوران که به شکل قدیمی خود مانده اند و تغییر خاصی در آنها صورت نگرفته است می توان به ده نیاوران اشاره کرد که در آن یک درخت کهنه توت قرار دارد. علاوه بر آن حمام قدیمی نیز در این منطقه است که قدمت آن به 80 سال می رسد. تکیه قدیمی محله، نقاشی های داخل تکیه، قنات های قدیمی و… همگی از قسمت های قدیمی محله به شمار می آیند. تما این قسمت ها به عنوان بخش های شاخص شهر به حساب می آیند. قسمتی که اکنون بعنوان خیابان شهید باهنر شناخته می شود در واقع نیزار و شالیزار هایی بوده است که اطراف روستای جمال آباد قرار داشته اند. رزرو سوئیت روزانه در تهران با ایران ماوا
